Waarom ontstaan vaak conflicten rondom erfenissen?
Een erfenis zou je kunnen zien als een laatste geschenk van een dierbare aan de nabestaanden. Maar hoe komt het toch dat erfenissen zo vaak een bron zijn van familieconflicten. Daar zijn best een aantal psychologische en emotionele factoren bij aan te wijzen.
Steeds meer conflicten over erfenissen
Het aantal erfenisconflicten blijft gestaag toenemen, zo blijkt uit onderzoek van Wilbert Kolkman (2017), hoogleraar familievermogensrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen. In 2015 was het aantal rechtszaken over erfrecht al acht keer zo hoog als in 2003, en inmiddels schat Kolkman dat dit is opgelopen tot tien keer zoveel. Deze dramatische stijging wijt hij aan een combinatie van factoren: de toegenomen welvaart waardoor erfenissen meer waard zijn, de grotere mondigheid van burgers, lossere familiebanden, en de toename van samengestelde gezinnen. Bovendien zijn mensen minder gevoelig voor autoriteit geworden en aarzelen ze niet om naar de rechter te stappen.
Erfenissen zijn emotioneel beladen
Geld is altijd al een gevoelig onderwerp, maar bij erfenissen komt er nog een extra lading bij. Een erfenis is namelijk veel meer dan alleen geld of spullen die worden nagelaten. Het is vaak het laatste tastbare wat we hebben van iemand die er niet meer is. Dr. Karl Pillemer, gerontoloog aan Cornell University, zegt hierover: “Erfenissen worden vaak gezien als een laatste boodschap van de overledene.” Het is alsof de overledene nog één keer iets tegen ons zegt. Dat maakt het onderwerp zo ontzettend gevoelig en verklaart waarom mensen er zo sterk op kunnen reageren.
Wat is eerlijk?
Het is vaak maar goed als een onafhankelijke partij de erfenis afwikkelt. Omdat het idee over wat een eerlijke verdeling heel verschillend kan zijn. Dus al snel is er iemand die zich benadeeld voelt. Zomaar een voorbeeld uit de praktijk: een kind dat jarenlang voor zijn ouders heeft gezorgd, vindt dat het recht heeft op een groter deel. En zo heeft iedereen zijn eigen idee over wat ‘eerlijk’ is.
Oude familiedynamieken spelen op
Erfenissen kunnen oude wonden openrijten die nooit echt geheeld zijn. Daarom zie je vaak oude familieconflicten weer opspelen. Het leek er misschien niet meer te zijn, maar plotseling komen lang sluimerende spanningen aan de oppervlakte. Ruziënde erfgenamen maakt de afwikkeling van een erfenis extra complex.
20% van nalatenschappen
Hoewel exacte cijfers ontbreken, schat de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie dat bij ongeveer 20% van de nalatenschappen sprake is van een conflict. Jaarlijks komen duizenden erfrechtzaken voor de rechter. Dit laat zien hoe vaak erfenissen tot problemen leiden.
Het gaat niet altijd om geld
Verrassend genoeg gaan de heftigste conflicten vaak over spullen met weinig financiële waarde. Erfgenamen hechten vaak meer waarde aan persoonlijke bezittingen dan aan geld. Die oude familiefoto’s kunnen meer waard zijn dan je denkt! Dus soms zit het venijn juist niet in het geld, maar om de verdeling van de emotionele zaken.
Rouw beïnvloedt beslissingen
Vergeet daarbij niet dat mensen in rouw zijn als ze beslissingen moeten nemen over een erfenis. Onderzoek toont aan dat rouw het vermogen om complexe beslissingen te nemen kan beïnvloeden. Dit kan leiden tot keuzes en gedrag waar men later spijt van krijgt. Je wenst families toe dat ze bijtijds hulp vragen die zorg uit handen neemt.
Wat kun je doen?
Denk je na over je eigen nalatenschap en wil je ruzie en gedoe zoveel mogelijk voorkomen? Dan kan je nu al wel wat doen:
- Praat op tijd over je wensen voor je nalatenschap.
- Stel een testament op en houd dit up-to-date. Controleer minimaal elke vijf jaar of je testament nog overeenkomt met je huidige situatie.
- Bespreek, indien mogelijk, je testament met je kinderen. Als dat niet mogelijk is, licht dan je keuzes toe in je testament.
- Overweeg professionele hulp bij het verdelen van de erfenis. Precies daarvoor is de onafhankelijke hulp van een RegisterExecuteur voor!
- Probeer goed te luisteren naar de ander en probeer te begrijpen waar de pijn of het ongemak zit.
Impact van erfenisconflicten
Erfenisconflicten kunnen grote gevolgen hebben. Uit een peiling van Netwerk Notarissen bleek dat meer dan de helft van de ondervraagden geen contact meer had met een of meer familieleden. Bij de helft van deze gevallen was een ruzie over geld of een erfenis de oorzaak. Het laat maar weer zien dat het ongelofelijk belangrijk is om je nalatenschap goed te regelen en open te communiceren met je nabestaanden. Goede communicatie, met of zonder begeleiding van een professional, helpt veel problemen voorkomen.
Vergeet niet dat de beste erfenis die je kunt nalaten, is een harmonieuze familie.
Wil je advies over hoe je je eigen nalatenschap kunt regelen om problemen te voorkomen? Neem gerust contact met ons op. We denken graag met je mee!
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
Of rouw je nu zelf raakt of dat je iemand kent die rouwt, je kan zoekende zijn in wat je nu moet doen. In onze tweewekelijkse nieuwsbrief delen we unieke informatie over Rouw & Verlies en over Erven & Nalaten.
De mails die we schrijven zijn in toegankelijke taal en toch gaat het over grote en belangrijke thema's. Daarom maken we al dat ingewikkelde graag gemakkelijker voor je. En we helpen je met deze informatie zo concreet mogelijk zodat jij er iets mee kan doen.