Rouwen mannen en vrouwen anders?

Het is opvallend dat in de meeste lotgenotengroepen voornamelijk vrouwen aanwezig zijn. Zoek je naar een rouwbegeleider, dan blijkt het lastig om een man te vinden. Het lijkt alsof rouwen vooral iets voor vrouwen is. Maar wat doen mannen dan eigenlijk? In dit artikel bespreken we interessante inzichten van twee professionals.

Verschillende rouwstijlen

Wat is nu typisch mannelijk en wat is typisch vrouwelijk? Elke cultuur en samenleving heeft daar een eigen visie op. In sommige culturen wordt bepaald gedrag als meer vrouwelijk of mannelijk gezien. Maar niet iedereen volgt deze stereotypen.

Tijdens een rouwproces grijpen mensen vaak terug op bekende patronen, wat kan betekenen dat ze zich gedragen zoals hun omgeving van hen verwacht. Mannen houden hun gevoelens vaak voor zich, mede door het idee dat ‘jongens flink moeten zijn’. Ze richten zich meer op oplossingen om over hun verdriet heen te komen. Vrouwen delen daarentegen hun gevoelens vaker en bespreken dingen meer. Ze zoeken steun en praten over hun verdriet, wat erg helpend kan zijn.

Hoe mannelijke en vrouwelijke culturen rouwen

Ellen Dreezens, psycholoog, docent aan de Universiteit van Tilburg en rouwcoach, beschrijft in haar boek ‘Ieder zijn rouw – gids voor coachen bij verlies’ het volgende:

Wanneer iemand uit een erg masculiene cultuur komt, waar de sekserollen uitdrukkelijk gescheiden zijn, kun je verwachten dat een man zich zal vasthouden aan mannelijk gedrag (gesloten, krachtig) en een vrouw zal neigen naar vrouwelijk gedrag (open, kwetsbaar). Voor rouwende mannen uit een masculiene cultuur is het daarmee moeilijk om hun emoties te tonen, terwijl het voor rouwende vrouwen uit een masculiene cultuur misschien moeilijk is om zichzelf na een verlies bij elkaar te pakken en een nieuwe toekomst op te bouwen. Wanneer je weet hoe mannelijkheid en vrouwelijkheid er in een masculiene cultuur uitzien, is het gedrag dat je van een man of een vrouw kan verwachten redelijk voorspelbaar. Wanneer iemand echter uit een feminiene cultuur komt, is het gedrag dat je kunt verwachten veel diverser. Iedereen, zowel mannen als vrouwen, kan kiezen uit het hele brede scala van gedragingen. 


Vervrouwelijking in de rouwzorg?

Johan Maes, die 10 jaar lang coördinator was van het postgraduaat Rouw- en Verliesconsulent aan de Artevelde Hogeschool in Gent, België, merkte op dat er elk jaar slechts 1 of 2 mannen deelnamen aan een groep van 20 tot 24 personen. Ook op studiedagen over rouw zijn maar weinig mannen aanwezig.

Maes schrijft het volgende (link):

‘Rouwbegeleiders, -coaches en -therapeuten zijn voornamelijk vrouwen. Dit sluit natuurlijk aan bij de algemene trend van vervrouwelijking in de zorg. Hierbij ligt de focus soms dan ook te sterk op het uiten van gevoelens en het spreken over het verlies…

Zo las ik de uitspraak dat je bijv. “ook op restaurant zou moeten kunnen huilen”. Afgezien van het feit dat ik geen enkele mannelijke vriend ken die op restaurant zou willen huilen (wat voor alle duidelijkheid natuurlijk niet verboden is), is het net goed dat er plekken zijn waarin je je pijn even niet hoeft te voelen of te uiten en waar ook lachen als onderdeel van rouw wordt toegestaan. Je kan ook perfect gezond rouwen zonder één traan te laten.

Het uitspreken van gevoelens staat bovendien niet noodzakelijk gelijk aan verwerking. Het voortdurend schuldgevoelens of angst uitspreken is niet helpend. Het is ook van belang de verlieservaring mentaal te bewerken door o.m. informatie te ordenen, te schikken en herschikken, niet adaptieve cognities te herschrijven, een coherent verhaal te maken, betekenis te kunnen geven, problemen aan te pakken, herstelgerichte actie te ondernemen, nieuwe doelen te formuleren, ook positieve emoties toe te laten.’

Rouwen is geen vaste formule

Het is belangrijk om te concluderen dat rouwen geen vaste formule volgt. Het wordt beïnvloed door verschillende factoren: je opvoeding, de cultuur waarin je bent opgegroeid, de cultuur waarvan je nu deel uitmaakt, de regio waar je woont, en je religieuze overtuigingen, om er maar een paar te noemen.

Ga er daarom niet vanuit dat je precies weet wat de ander nodig heeft. En veronderstel ook niet dat wat voor jou werkt, automatisch hetzelfde effect heeft voor anderen. Daarom is de titel van Ellen Dreezens’ boek wellicht zo betekenisvol: ‘Ieder zijn rouw’.