Voorbereidende rouw: rouwen voordat iets is gebeurd

Het leven zit vol met veranderingen. Soms zijn deze veranderingen mooi en kan je helemaal blij om zijn, zoals een nieuwe baan of een nieuw huis. Maar soms zijn ze verdrietig en moeilijk, zoals het verlies van een geliefde of het einde van een relatie. In deze tijden kan je je verdrietig voelen, zelfs voordat het verlies echt gebeurt. Dit heet anticiperende of voorbereidende rouw.

Wat is voorbereidende rouw?

Voorbereidende rouw is het verdriet dat je voelt voordat een verlies echt gebeurt. Het kan gebeuren als je weet dat iemand die je liefhebt ziek is en gaat sterven. Maar het kan ook gebeuren als je weet dat je relatie gaat eindigen, of als je gaat stoppen met je werk.

Verdriet om soldaten voor ze waren vertrokken

De term voorbereidende rouw of anticiperende rouw is niet nieuw. Het werd voor het eerst beschreven door Erich Lindemann in de jaren veertig, tijdens de Tweede Wereldoorlog. Toen zagen dokters dat familieleden van soldaten die naar de oorlog gingen, al in rouw waren voordat de soldaten echt waren vertrokken. Er werd gerouwd terwijl de soldaten er nog waren.

Rouw om iemand die er nog is

Als iemand ziek is en de verwachting is dat iemand daar niet meer van zal genezen, dan kan je dus al in rouw zijn. Rouwen om degene die er nog is en je zet je misschien schrap voor wat gaat komen. De onzekerheid over het nu (hoelang gaat het duren) en de toekomst (wat gaat er met mij gebeuren als de ander er niet meer is) kan groot zijn. Maar ook andere gedachten kunnen je in de weg zitten. Misschien denk je op een gegeven moment: ‘het zou fijn zijn als het voorbij is’ en tegelijk kan je je daarom schuldig voelen.

En net zoals bij ‘gewone rouw’ zie je dan ook de wirwar aan emoties zoals angst, onzekerheid, verdriet, eenzaamheid, opluchting of ontkenning.

Voorbereidende rouw op het werk

Ook op het werk kan je anticiperende rouw voelen. Bijvoorbeeld als je weet dat je ontslagen gaat worden, of als je gaat stoppen met je werk. Dit kan moeilijk zijn, omdat je werk vaak een groot deel van je leven is. De verandering die gaat komen kan dus ook verdriet en onzekerheid veroorzaken. Je verliest routine en contact met mensen met wie je werkt.

Het kan nog moeilijker zijn als je niet precies weet wanneer de verandering gaat gebeuren, of als je er niet over mag praten. Dit kan gebeuren als er een fusie of verkoop van het bedrijf aankomt, of als je in het geheim aan een project werkt.

Hoe voelt anticiperende rouw?

Anticiperende rouw kan veel verschillende gevoelens veroorzaken. Je kan je hopeloos, alleen, bang, gespannen, schuldig, verdrietig, opgelucht, geïrriteerd, eenzaam, hoopvol, of in ontkenning voelen. Deze gevoelens komen niet in een bepaalde volgorde, en je kan ze allemaal tegelijk voelen.

Hoe moet je ermee omgaan?

Net als ‘gewone rouw’ is er geen handboek waarin staat beschreven hoe je goed moet rouwen. Er zijn een paar dingen die je wel kunt doen:

1. Wees vriendelijk voor jezelf. Het is oké om al verdriet te voelen.
2. Praat erover. Deel je zorg en onzekerheid met iemand die je vertrouwt.
3. Schrijf het op. Het kan helpend zijn om woorden te geven aan wat je voelt.
4. Vraag om hulp. Het is oké om hulp te vragen als je het moeilijk hebt. Je hoeft dit niet alleen te doen.

Wij schreven eerder het boek ‘Van missen krijg je het koud’ dat gaat over de fysieke kant van rouw. Je lijf rouwt altijd mee!