Rouwhormonen

Je lijf rouwt altijd mee. En we zeggen het nog eens best vaak ook, omdat regelmatig wordt vergeten dat rouw niet slechts een mentale kwestie is. Rouw kan je letterlijk koud maken en allerlei kwaaltjes kunnen samenhangen met een verdriet dat je met je meedraagt.

Stresshormonen

Nu moeten we het maar eens over hormonen hebben. Want hormonen bepalen veel van hoe we in ons vel zitten. Denk alleen al aan de stresshormonen adrenaline, noradrenaline en cortisol.

We zijn een complex wezen en de voorstelling van zaken is altijd wat te simpel voorgesteld, maar laat het me toch uitleggen. Allereerst wat deze hormonen doen en daarna welk effect ze kunnen hebben op iemand die rouwt.

Wat doet adrenaline?

Als stresshormoon is de belangrijkste taak van adrenaline het leveren van energie waarmee je in noodsituaties onmiddellijk kunt handelen. Hoe werkt dat? Je bloedsomloop gaat omhoog en de zuurstoftoevoer neemt toe. Dit heeft onder andere het effect dat je spontaan veel meer uit je spieren kunt halen of sneller kunt sprinten en je geconcentreerder voelt. 

Je snapt dat bijvoorbeeld voor sporters adrenaline een belangrijk hormoon is om op beslissende momenten optimaal te kunnen presteren.

Vechten, vluchten, bevriezen
Als je enorm schrikt of in een bedreigende situatie terecht komt, reageert vaak het lichaam met een automatische reactie. Het doel van je systeem is: je moet hier heelhuids uitkomen. De bekendste manieren van zo’n overlevingsreacties zijn vechten, vluchten en bevriezen of verstijven. Iedereen reageert anders.

Wat doet noradrenaline?

Als hormoon voert noradrenaline taken uit die vergelijkbaar zijn met adrenaline. Het veroorzaakt de typische vechten of vluchten-reacties in je lichaam uit.

Noradrenaline is ook een neurotransmitter die in de bijnieren wordt aangemaakt. Dit hormoon heeft ongeveer dezelfde effecten als adrenaline heeft op het lichaam. Noradrenaline geeft voortdurend signalen door via je zenuwstelsel. 

Misschien herken je dat je helemaal op scherp staat. Dat ‘helemaal op scherp staan’ kan komen doordat je zenuwstelsel in de hoogste staat van paraatheid is gebracht. Alles staat gespannen en actief.

Wat doet cortisol?

Cortisol is ook een stresshormoon en komt, net als adrenaline, vrij in de bijnier. Op korte termijn maakt het je lichaam onder acute stress klaar om te vechten en beschermt het je tegen ontstekingen. In normale situaties, als alles weer ‘veilig’ is, worden de hoeveelheden stresshormonen door je lijf teruggebracht naar normale waarden en kan je lichaam zich weer ontspannen. 

Ook zorgt cortisol voor een gezond dag- en nachtritme waarbij in de ochtend je bloed meer cortisol bevat (en zorgt dat je wakker bent) dan laat op de dag (zodat je weer kan slapen).

Als de stress chronisch wordt – bijvoorbeeld omdat je langdurig onder fysieke of emotionele spanning staat – kan cortisol te lang in hoge hoeveelheden worden vrijgegeven. Dit kan zorgen voor lichamelijke en psychische klachten. De cortisolproductie wordt beïnvloed door bijvoorbeeld stress, extreme inspanning, trauma, ernstige ziekte, overgewicht of temperatuur.

De stress van rouw

Voor ieder mens is rouw anders en waar de een veel klachten ervaart, daar kan een ander er weinig last van hebben. Dat gezegd hebbend, alleen al een week van afscheid nemen en het zoeken naar tijd om aan jezelf toe te komen, kan veel emoties en stress veroorzaken.

Het stressvolle is niet altijd van buiten te zien. Maar bij een verlies kan het zijn dat je lijf zich een hoedje schrikt. Je kan dus ook zomaar in een vechten, vluchten of bevriezen situatie terecht zijn gekomen. Het kan wel even duren voor je uit je hyperalerte stand bent gekomen. Dat kan soms dagen duren, maar bij anderen duurt het soms wel weken of maanden voor weer een meer gezond evenwicht is gekomen.

Klachten door onbalans

Te veel aan stresshormonen kan ervoor zorgen dat je dag- en nachtritme wordt verstoord, dat je weerstand vermindert waardoor je vatbaarder wordt voor kleine kwaaltjes. Alleen al een periode van slecht slapen heeft invloed op je emotionele welbevinden. Laat staan een periode waarin je je weg in het leven opnieuw moet vinden na het overlijden van een dierbare.

Rouwen heeft op vele manieren invloed op hoe je je voelt, hoe je lijf soms moeite heeft zichzelf warm te houden en bijvoorbeeld je nachtrust. Leer luisteren naar het verhaal van je lijf en wees ook vriendelijk voor jezelf.