De troostende kracht van herinneringsobjecten

Spullen van overledenen kunnen een belangrijke rol spelen in het rouwproces en het herinneren van iemand die er niet meer is. Het lijkt misschien op de rol van overgangsobjecten voor kinderen. Dat leggen we in dit artikel uit.

Overgangsobject voor kinderen

Een overgangsobject is iets speciaals dat kinderen helpt om zich veilig te voelen als ze even niet bij hun ouders zijn. Dit idee komt van een dokter genaamd Winnicott, die veel met kinderen werkte. Hij zag hoe belangrijk deze speciale voorwerpen voor kinderen zijn als ze opgroeien. Een bijzondere fase in de opvoeding van een kind is als het leert om losser van de ouders te staan. Dat is een spannende, maar ook belangrijke tijd. Een kind kan dan houvast vinden aan voorwerpen. Het is vaak een zachte knuffel, een dekentje of iets anders dat het kind zelf kiest. Dit object biedt troost en veiligheid in deze soms stressvolle tijd.

Het overgangsobject helpt kinderen om zelfstandiger te worden. Het herinnert hen aan de veiligheid van hun ouders, maar het is ook iets dat ze zelf kunnen vasthouden en controleren. Zo leren kinderen stap voor stap om zich prettig te voelen, ook als hun ouders er even niet zijn. Het overgangsobject is dus een soort brug tussen de veilige wereld bij de ouders en de nieuwe, spannende wereld waarin het kind steeds meer zelf gaat ontdekken.

Overgangsobject voor rouwenden

Zo’n soort overgangsperiode maak je ook door als je iemand verliest. Rouw is de overgang van een fase van het leven mèt de ander naar een fase van het leven zònder de ander. Ook in die vaak stressvolle tijd kan een overgangsobject je helpen. 

Als je iemand verliest die je dierbaar is, kan het voelen alsof je een stukje van jezelf kwijt bent. In die moeilijke periode van rouw zoeken we vaak houvast. Soms vinden we die in de meest onverwachte dingen: een sjaal die nog naar je geliefde ruikt, een koffiekopje waar je vader altijd uit dronk, of een armband die je moeder altijd droeg. Of een kind wil graag de jas dragen van opa die is overleden.

Rouwvoorwerpen

De Australische onderzoeker Margaret Gibson noemt deze spullen ‘melancholy objects’ (bron). Je zou het ‘rouwvoorwerpen’ kunnen noemen. Het zijn niet zomaar spullen, maar het zijn tastbare herinneringen aan wie je mist. Door deze spullen kun je je even weer dicht bij je dierbare voelen. Het is alsof ze een stukje van de persoon die we verloren hebben met zich meedragen.

Gibson vergelijkt deze rouwspullen met de knuffels of dekentjes waar kleine kinderen zich aan vastklampen als ze zich onzeker voelen. Net zoals die ‘troostobjecten‘ kinderen helpen om zich veilig te voelen in een soms overweldigende wereld, kunnen deze herinneringsobjecten je helpen om grip te krijgen op de vaak verwarrende en ontwrichtende ervaring van rouw.

Een brug tussen verleden en heden

Herinneringsvoorwerpen kunnen een brug slaan tussen vroeger en nu. Tussen toen je nog samen was met de ander en het nu waar de ander er niet meer is. Ze helpen om herinneringen levend te houden, maar geven je ook de ruimte om langzaam een nieuwe realiteit te accepteren. Het vasthouden van een trui of het dragen van een horloge van een overledene kan troostend zijn, maar het helpt ons tegelijkertijd om te wennen aan hun feit dat ze niet meer hier fysiek nabij zijn..

Ieder object vertelt een verhaal

Het bijzondere aan deze spullen is dat ze vaak heel persoonlijk zijn. Één ding kan een heel verhaal vertellen. Wat voor de een misschien een gewone pen of een oud boek is, staat voor iemand in rouw symbool voor een heel leven dat samen is geleefd. Het gaat daarbij niet om de materiële waarde, maar om de emotionele betekenis die eraan wordt gehecht.

Ruimte voor rouw

Iedereen is anders. Ook het omgaan met dierbare spullen is voor iedereen anders. Voor de een is het eenvoudig afstand te nemen van de spullen van de ander, maar anderen willen allemaal spullen van een overledene dichtbij zich houden. Beide manieren kunnen helpend zijn in het rouwproces. Het gaat erom wat voor jou werkt.

Als je iemand kent die rouwt, probeer dan begrip te hebben voor de waarde die zij hechten aan bepaalde voorwerpen. Wat voor jou misschien een oude jas lijkt, kan voor hen een kostbare herinnering zijn.

Loslaten in je eigen tempo

Naarmate de tijd verstrijkt, kan ook de waarde de we aan spullen hechten weer veranderen. Sommige spullen zul je altijd koesteren. Andere spullen laat je misschien op een gegeven moment goed. Dat is normaal in een rouwproces. Kies je eigen tempo. Er is geen handboek voor hoe je perfect moet rouwen. Dus neem de tijd die je nodig hebt!

Herinneringsobjecten kunnen een waardevolle rol spelen in je rouwproces. Ze bieden troost, helpen je om herinneringen levend te houden en geven de ruimte om langzaam te wennen aan een nieuwe realiteit. In een wereld die soms te snel lijkt te gaan, en kunnen dingen gebeuren zonder dat je daar grip op hebt, kunnen deze stille herinneringen aan de ander je helpen om te rouwen op je eigen tempo.