De vier rouwtaken
Rouwen is net als een vingerafdruk: heel herkenbaar, maar voor iedereen anders.
De manier waarop een mens met verdriet omgaat hangt van veel factoren af. Van je leeftijd, de leeftijd van de persoon die je bent verloren, de plaats die de ander in je leven heeft ingenomen, de mate waarin je afhankelijk bent van de ander, de manier van sterven, of het plotseling was of verwacht…
Ieder mens staat voor de taak om met deze rouw om te gaan. Het wordt ook wel rouwarbeid genoemd. Dat woord wordt gebruikt om aan te geven dat er werk moet worden verricht. Het is iets waar je ook gewoon moe van kan worden. Sommige mensen worden zo moe dat ze niet in staat zijn om hun dagelijkse werk voort te zetten.
Rouwen is als een vingerafdruk: het is heel herkenbaar maar toch voor iedereen anders. Er is geen vast recept voor het rouwproces. Je kan wel zeggen dat er een aantal rouwtaken verricht moeten worden in het proces van verlies en gemis: 1. De werkelijkheid van het verlies onder ogen zien; 2. De pijn van het verlies ervaren; 3. Je aanpassen aan de wereld na dit verlies; en 4. Weer leren genieten en herinneringen bewaren. Onvoltooide rouwtaken kunnen levensgeluk in de weg gaan staan. Er is geen vaste volgorde, en bij de meeste mensen lopen de rouwfasen en de rouwtaken door elkaar.
Waar gaan de rouwtaken over?
In het kort wordt het hieronder uitgelegd door Vlaams klinisch psycholoog Manu Keirse.
Rouwtaak 1
Het aanvaarden van de waarheid van het verlies
De realiteit van het verlies dringt maar geleidelijk door. Men weet met zijn verstand dat er een verlies is geleden, dat iets voorgoed voorbij is, dat de dierbare is overleden, maar dit besef is nog niet aangekomen in het hier en nu. Het volledig begrijpen kost meer tijd wanneer het verlies onverwacht is. Het is nodig om de onomkeerbaarheid te beseffen, zodat de pijn van het verlies kan doordringen. Het weten is het begin van het beseffen.
Rouwtaak 2
Het ondergaan van de pijn van het verdriet
Het is noodzakelijk om de pijn te voelen en er niet voor weg te lopen. Het is onmogelijk om helemaal geen pijn te voelen bij het verlies van iemand van wie je veel hebt gehouden. Natuurlijk kan de pijn minder heftig zijn, wanneer het verlies volgens de wetten van de natuur verloopt, bijvoorbeeld bij het overlijden van een ouder op zeer hoge leeftijd. Soms is er ook veel troost in een afscheid, bijvoorbeeld wanneer dit het einde van lijden betekent. Daarnaast is het mogelijk dat de pijn verzacht wordt door het besef dat ook aan de zorg(en) een einde is gekomen.
Rouwtaak 3
Het aanpassen aan een nieuw leven
Mensen die een verlies hebben geleden moeten zich leren instellen op de veranderingen. Hier gaat het niet alleen om de manier waarop iemand nu zelf in het leven staat, maar ook om de manier waarop de sociale omgeving reageert. De omgeving heeft vaak grote problemen met het omgaan met iemand die terminaal ziek is, maar weet vaak helemaal niet hoe te reageren wanneer iemand de ziekte overwint. De maatschappij kijkt heel anders naar paren dan naar plotseling alleenstaanden. Wanneer een enig kind overlijdt wordt een ouder niet meer als een ouder gezien. Dit vraagt aanpassing en nieuwe vaardigheden.
Rouwtaak 4
Het verlies een plaats geven, de draad van het leven weer oppakken
Vroeger dacht men dat vergeten de beste manier is om een verlies goed te verwerken. Tegenwoordig wordt daar anders over gedacht. Mensen die worden herinnerd zijn niet weg uit ons leven, maar moeten wel een andere plek krijgen. Hierdoor ontstaat ruimte voor nieuwe dingen en relaties, maar het is vaak een zware taak om die ruimte te laten ontstaan.
