Zo lang duurt het afwikkelen van een nalatenschap: een tijdlijn.

Regelmatig vragen mensen waarom de afwikkeling van de nalatenschap van een overleden dierbare zo lang duurt en of een afwikkeling nog niet klaar is. Graag leg ik ze uit waarom het tijd vraagt. Dus laat ik dat in dit overzicht ook maar doen, want een gemiddelde tijd om een nalatenschap af te wikkelen is 12 tot 15 maanden.

De eerste 30 dagen: acute zaken

De eerste periode na een overlijden is vaak overweldigend. Je moet niet alleen omgaan met je verdriet, maar ook de uitvaart regelen, instanties informeren en de administratie op orde brengen. Banken, verzekeraars, de Belastingdienst – ze moeten allemaal weten wat er is gebeurd.

In deze fase is het belangrijk om alle belangrijke documenten te verzamelen zoals ☑️ het trouwboekje, ☑️ verzekeringspolissen en ☑️ recente bankafschriften. Dit bespaart later veel zoekwerk.

Maand 1-3: Het juridische fundament

In deze periode gaat de notaris aan de slag met het in kaart brengen van de wettelijke erfgenamen. Dit lijkt misschien eenvoudig, maar kan behoorlijk complex worden bij internationale families, stiefrelaties of als erfgenamen onbekend zijn.

Een cruciaal document in deze fase is ☑️ de verklaring van erfrecht. Hierin staat wie de erfgenamen zijn, wie bevoegd is om de nalatenschap af te wikkelen en welke bevoegdheden deze persoon heeft. Het opstellen hiervan kost ongeveer 3 tot 6 weken.

Zonder dit document kun je vaak niet verder met praktische zaken. Banken zullen bijvoorbeeld niet meewerken aan het openen van een rekening voor de nalatenschap of het vrijgeven van tegoeden zonder deze verklaring.

Maand 3-6: Cruciale beslissingen

In deze periode moeten erfgenamen belangrijke keuzes maken over het aanvaarden van de erfenis. Er zijn drie mogelijkheden:

Zuivere aanvaarding
Je accepteert hiermee alle bezittingen én alle schulden. Let op: door bepaalde handelingen, zoals het meenemen van spullen uit het huis van de overledene of het betalen van rekeningen, kun je onbedoeld zuiver aanvaarden.

Beneficiaire aanvaarding
Je accepteert de erfenis alleen als er meer bezittingen dan schulden zijn. Dit moet via de rechtbank worden geregeld en kost in 2024 € 133,- aan griffierecht. Er volgt een publicatie in de Staatscourant en er gelden speciale regels voor de afwikkeling.

Verwerping
Je doet volledig afstand van de erfenis. Je deel gaat dan naar je kinderen of mede-erfgenamen. Deze keuze is niet meer terug te draaien.

Maand 6-12: De concrete afwikkeling

Nu begint het echte werk. Er moet een complete boedelbeschrijving komen. Alle bezittingen en schulden moeten in kaart worden gebracht. Is er onroerend goed? Dan moet dat worden getaxeerd, wat zo’n 2-3 weken in beslag neemt. Zijn er bedrijven of aandelenpakketten? Ook die moeten worden gewaardeerd, wat al snel 4-8 weken kan duren.

Een belangrijk onderdeel is het regelen van de belastingzaken. Niet alleen de laatste aangifte inkomstenbelasting van de overledene, maar ook de aangifte erfbelasting moet worden verzorgd. Voor die laatste heb je 8 maanden de tijd na het overlijden, maar die periode is vaak korter dan je denkt.

Wat kan voor vertraging zorgen?

Uit onze praktijk weten we dat onenigheid tussen erfgenamen een van de grootste oorzaken van vertraging is. Als erfgenamen het niet eens kunnen worden over de verdeling van de nalatenschap, kan dit maanden extra kosten.

Andere veelvoorkomende vertragingen zijn:

• Een woning die verkocht moet worden (2-6 maanden)
• Een testament dat onduidelijk is of vragen oproept
• Erfgenamen die in het buitenland wonen
• Complexe bedrijfswaarderingen (2-4 maanden)

Hoe kun je het proces versnellen?

Als je nog leeft, kun je het je nabestaanden makkelijker maken door nu al orde op zaken te stellen. Maak een overzicht van je bezittingen en schulden, bespreek je wensen met je familie en zorg voor een actueel testament.

Ben je erfgenaam? Reageer dan snel op verzoeken van de executeur, zorg voor een goede administratie en schroom niet om hulp in te schakelen als het complex wordt.

Tot slot

Een zorgvuldige afwikkeling kost nu eenmaal tijd. Met goede voorbereiding en professionele begeleiding voorkom je onnodige vertraging, maar een bepaalde doorlooptijd blijft onvermijdelijk.

Wat we vaak zien is dat mensen die vooraf weten hoelang het ongeveer duurt, het proces als minder frustrerend ervaren. Verwachtingsmanagement is belangrijk, net als heldere communicatie gedurende de hele afwikkeling.

Heb je zelf vragen over het afwikkelen van een nalatenschap? Neem gerust contact met ons op. We helpen je graag om dit proces zo soepel mogelijk te laten verlopen.