Woede en boosheid: de verborgen taal van verdriet

Het is een bekend citaat van C.S. Lewis: “Ik zat lang genoeg met mijn woede totdat ze me vertelde dat haar echte naam verdriet was.” Lees de zin nog eens. Het raakt aan een veelvoorkomend maar onderbelicht aspect van rouw: de rol van woede en boosheid.

Schreeuwend langs de begraafplaats

Sonja vertelde me laatst dat ze na het overlijden van haar man zo vaak een vreemde en ongecontroleerde woede in zich voelde opkomen als ze in de buurt kwam van de begraafplaats. Het is al bijna een jaar geleden dat ze hem had begraven en ze had vol boosheid geroepen: ‘Waarom heb je me alleen achtergelaten?!’ Ze schrok zelf van de boosheid die er zo uitkwam en ze schaamde zich er een beetje voor. Maar waar komt die woede vandaan?

In de ban van woede

Woede en boosheid horen bij rouw. Maar ze zijn niet zo’n emotie die je gemakkelijk laat zien. Dus lijkt het erop dat rouw vooral gaat over tranen en verdriet, depressie en somberheid. Maar woede hoort er ook bij.

Waar zijn mensen dan boos op? Dat kan echt heel verschillend zijn. Vaak op de buitenwereld: de dokters die niets konden doen, vrienden die niet weten hoe ze moeten troosten, of zelfs op de overledene die je ‘in de steek heeft gelaten’.

Als je diep genoeg graaft, kom je vaak uit bij een kern van rauw, onverteerd verdriet.

De gelaagdheid van emoties

Woede is een complexe emotie, vaak een combinatie van frustratie, machteloosheid en pijn. In veel gevallen werkt boosheid als een beschermingsmechanisme. Het is een soort harnas dat je aantrekt om niet te hoeven dealen met de diepere pijn van het verlies.

Dat beschermende harnas kan echter ook verstikkend werken en ervoor zorgen dat je niet bij de diepere emoties komt. Het kan er ook voor zorgen dat je je afsluit voor mensen die je juist willen helpen.

Woede begrijpen, woede omarmen

C.S. Lewis schrijft dat hij de tijd nam om te luisteren naar de boosheid. En dat is wat je zou moeten doen: tijd nemen om te kijken wat er nu echt aan de hand is. Erkennen dat woede er ook mag zijn.

Probeer een antwoord te vinden op de vraag wat er onder de woede zit. Wat probeert deze emotie je te vertellen? Boosheid kan ook een schreeuw zijn om aandacht, om erkenning van het oneerlijke verlies dat jij moet dragen. Het is misschien ten diepste een schreeuw om liefde.

Laat woede je gids zijn

De zware wolken van rouw zullen niet altijd blijven hangen. Het zal niet altijd blijven stormen. Er komen momenten dat de zon door de wolken zal schijnen. Rouwen kan een reis vol ups en downs betekenen. Probeer al de emoties die daarbij komen kijken er te laten zijn. Luister er naar. En heb geduld met jezelf.

Daar is zo’n mooi woord voor: zelfcompassie. Oftewel: wees ook een beetje geduldig met en lief voor jezelf!

Voor iedereen die naast iemand in rouw staat

Als je iemand kent die worstelt met woede in hun rouwproces, wees dan niet te snel met je oordeel. Bied een luisterend oor en open armen.

Soms is het beste wat je kunt geven om er te zijn en om er te blijven. Om niet weg te lopen voor de soms onvoorspelbare mood-swings waar boosheid bij kan horen. Achter die woede zou zomaar een naam kunnen schuilen die we allemaal kennen: verdriet.

Dus doe iets,
hoe klein dan ook.